Polskie szkło ołowiowe ze średniowiecza zaskakuje naukowców. Nowe badania odkrywają lokalne źródło surowca
Zespół naukowców z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, we współpracy z badaczami z amerykańskiego Juniata College, dokonał przełomowego odkrycia. Dzięki analizie izotopów ołowiu w szklanych ozdobach archeolodzy ustalili, że w średniowiecznej Polsce na szeroką skalę wytwarzano biżuterię ze szkła ołowiowego. Co więcej, udowodniono, że surowiec wykorzystywany do produkcji pochodził z krajowych złóż – głównie z terenów pogranicza Małopolski i Śląska.
Wyniki badań pokazują, że szkło ołowiowe było wykorzystywane w Polsce już od XI wieku. Podobnie jak na Półwyspie Iberyjskim czy w krajach dzisiejszych Niemiec, służyło głównie do produkcji drobnych ozdób, takich jak koraliki i pierścionki. We wczesnym średniowieczu technologia opierała się na mieszaninie krzemionki i tlenku ołowiu, z czasem jednak zmniejszano proporcje tego pierwiastka. To świadczy o ewolucji rzemiosła oraz dostosowywaniu się do dostępnych zasobów.
Odkrycia dokonano m.in. w grodzisku we Wrocławiu oraz na cmentarzysku w Sypniewie na Mazowszu. Analiza wykazała zgodność składu izotopowego ołowiu w biżuterii z charakterystyką znaną ze złóż eksploatowanych już w epoce żelaza. Wzmożona eksploatacja tych złóż rozpoczęła się na przełomie XI i XII wieku, co pokrywa się z okresem intensywnego rozwoju produkcji szklanych ozdób.
Choć biżuteria ze szkła ołowiowego była uznawana za domenę kobiet, niektóre znaleziska przeczą temu stereotypowi. W grobach mężczyzn odnajdywano zarówno pierścionki w nietypowych, większych rozmiarach, jak i szklane koraliki. Historycy nie wykluczają, że tego typu ozdoby mogły pełnić funkcje pamiątkowe, symboliczne lub po prostu dekoracyjne – zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn.
Badania zostały opublikowane w prestiżowym „Journal of Archaeological Science”, a ich główną autorką jest dr hab. Aleksandra Pankiewicz z Uniwersytetu Wrocławskiego. Odkrycie to nie tylko rzuca nowe światło na średniowieczne rzemiosło, ale również podkreśla znaczenie polskich zasobów naturalnych i lokalnej produkcji w historii europejskiej sztuki użytkowej.
Źródło: Uniwersytet Wrocławski
Czytaj też: Studenci Politechniki Lubelskiej stworzyli ultralekki samochód na wodór – projekt Hydra
Grafika tytułowa: János Venczák / Unsplash
