Ciasteczka – czym są i jak się ich pozbyć…
Siedząc przy świątecznym stole i objadając się smakołykami w końcu trafimy na ciasteczka. Delektując się wytworem sztuki kulinarnej babci, mamy, żony lub podziwiając własne, ponadprzeciętne umiejętności być może zastanowi nas zbieżność nazwy z inną brzmiącą identycznie, jednak oznaczającą zupełni co innego. I nie chodzi tu o angielskie tłumaczenie tego wyrazu mogące przywoływać nazwisko byłego śpiewaka a obecnie posła. Chodzi o ciasteczka HTTP, zwane także plikami cookie.
Każdy użytkownik Internetu, czyli prawie każdy dorosły, pozostający we władzach umysłowych człowiek spotkał się z komunikatem „Strona używa plików cookie” i z możliwością zaakceptowania lub próbą zignorowania tego faktu. Wybieramy odpowiednią dla nas opcję i już po chwili zapominamy o tym komunikacie oddając się błogiemu serfowaniu po internetowych łowiskach.
Tymczasem, tuż po kliknięciu komendy wyboru, krasnoludki mieszkające w naszym komputerze/smartfonie przystępują do intensywnej pracy i rozpoczyna się fascynujące misterium, którego ofiarą złożoną na ołtarzu danych będziemy my sami. Obojętnie od tego w jaką odpowiedź klikniemy.
Czym są ciasteczka?
Pojedynczy cookie to nic innego jak mały fragment tekstu, który serwis internetowy wysyła do przeglądarki i który przeglądarka wysyła z powrotem przy następnych wejściach na witrynę.
Jest on używany głównie do utrzymywania sesji np. poprzez wygenerowanie i odesłanie tymczasowego identyfikatora po logowaniu. Może być jednak wykorzystywane szerzej poprzez zapamiętanie dowolnych danych, które można zakodować jako ciąg znaków. Dzięki temu użytkownik nie musi wpisywać tych samych informacji za każdym razem, gdy powróci na tę stronę lub przejdzie z jednej strony na inną.
Czyli ciasteczka używane są najczęściej w celu optymalizacji procesu korzystania ze stron (cookies techniczne). Stosuje się je również m. in. w celu gromadzenia danych statystycznych, które pozwalają identyfikować sposób korzystania użytkowników ze stron internetowych, co daje możliwość późniejszego ulepszania struktury i zawartości strony WWW (cookies analityczne) lub też pozwalają na wyświetlanie reklam dopasowanych do profilu użytkownika odwiedzającego stronę (cookies marketingowe).
To te ostatnie odpowiadają za nachalne wyświetlanie reklam tego co wyświetliliśmy kiedyś w chwili słabości, o czy chcielibyśmy już zapomnieć, choćby z tej przyczyny, że już kupiliśmy.
Stręczenie różnych przedmiotów i usług w czasach olbrzymiej nadpodaży jest już tak bezwzględne, że potrafi przebrać się za charytatywność, pomoc, dobre intencje, i wszystko inne. Internet to nieograniczone nowe tereny łowieckie dla myśliwych marketingu szukających swoich wyczerpanych i wykrwawionych już ofiar. Nie wystarcza im, że już coś kupiłeś – będą świecić ci to nadal, aż do wygaśnięcia ciasteczek.
Teoretycznie przeglądarki posiadają zabezpieczenia, które pozwalają na odczyt ciasteczek jedynie z domeny, na której zostały utworzone, lub domen niższego poziomu. Witryna ustawiająca cookie może dodatkowo określić opcje cookie, m.in. kiedy ono wygaśnie (np. po zamknięciu przeglądarki lub o określonej godzinie, określonego dnia), czy jest dostępne tylko poprzez zabezpieczony protokół (HTTPS) oraz czy ma być dostępne dla skryptów uruchamianych w przeglądarce.
Co na to prawo?
Prawo próbuje nadążyć za rzeczywistością, choć jak zwykle jest krok za nią.
Obowiązki związane z plikami cookies reguluje przede wszystkim ustawa Prawo telekomunikacyjne. Zgodnie z art. 173 ust. 1 tejże ustawy:
- użytkownik końcowy musi zostać uprzednio bezpośrednio poinformowany w sposób jednoznaczny, łatwy i zrozumiały, o:
a. celu przechowywania i uzyskiwania dostępu do plików cookies,
b. możliwości określenia przez niego warunków przechowywania lub uzyskiwania dostępu do pliku za pomocą ustawień oprogramowania zainstalowanego w wykorzystywanym przez niego telekomunikacyjnym urządzeniu końcowym lub konfiguracji usługi;
- użytkownik końcowy, po otrzymaniu takiej informacji musi wyrazić na to zgodę;
- przechowywana informacja lub uzyskiwanie do niej dostępu nie powoduje zmian konfiguracyjnych w urządzeniu końcowym użytkownika i oprogramowaniu zainstalowanym w tym urządzeniu.
Warunki te nie muszą być spełnione, jeżeli dana witryna wykorzystuje jedyne techniczne pliki cookies, które służą do prawidłowego dostarczania usługi.
Zgoda na ciasteczka
Zgodnie z zapisami ustawy do warunków uzyskania zgody stosuje się przepisy o ochronie danych osobowych, czyli przede wszystkim RODO. Oznacza to, że taka zgoda musi być wyrażona dobrowolnie, świadomie, jednoznacznie i konkretnie.
Aby zgoda była ważna musi posiadać kilka elementów:
- konieczność oddzielenia każdego z celów, na który wyrażana jest zgoda. W przypadku plików cookies oznacza to możliwość wyboru przez użytkownika akceptowanych rodzajów plików cookies (reklamowe, analityczne itd.).
- domyślne odznaczenie wszelkich checkboxów, które w celu wyrażenia zgody muszą zostać samodzielnie zaznaczone przez użytkownika.
- możliwość wyrażenia zgody nie może być utrudniona przez konieczność przejścia kilku etapów (wciśnięcia kilku przycisków) lub ukryta na stronie internetowej.
- możliwość wycofania zgody w równie łatwy sposób, co jej wyrażenie. Zalecanym rozwiązaniem jest wyświetlanie niewielkiego pływającego przycisku/ikony umożliwiającej powrót do ustawień prywatności.
Dał nam przykład Bonaparte…
Jak informuje portal France 24 francuski organ nadzorujący prywatność ukarał grzywną amerykańskiego giganta technologicznego Microsoft w wysokości 60 milionów euro. Powód? Narzucanie użytkownikom reklamowych plików cookie
W największej grzywnie nałożonej w 2022 r. Krajowa Komisja ds. Technologii i Swobód (CNIL) stwierdziła, że wyszukiwarka Bing firmy Microsoft nie stworzyła systemu umożliwiającego użytkownikom odrzucanie plików cookie w równie prosty sposób, jak ich akceptowanie.
„Kiedy użytkownicy odwiedzali tę witrynę, pliki cookie były umieszczane na ich urządzeniu końcowym bez ich zgody. Te pliki firma wykorzystywała między innymi do celów reklamowych”. Informuje francuski regulator.
„Zauważył również, że nie ma przycisku umożliwiającego odrzucenie depozytu plików cookie tak łatwo, jak jego zaakceptowanie”.
CNIL zwrócił uwagę na olbrzymie zyski, jakie firma osiągnęła z generowanych pośrednio z danych zebranych za pomocą plików cookie.
W zeszłym roku CNIL zapowiedziała, że przeprowadzi rok kontroli stron, które nie przestrzegają zasad korzystania z plików cookie. Za podobne naruszenia Google i Facebook także zostały ukarane w zeszłym roku przez CNI. Grzywny wyniosły odpowiednio 150 milionów i 60 milionów euro.
Jak się pozbyć niechcianych wypieków
Usuwanie ciasteczek cookies jest dość proste. Można to zrobić na kilka sposobów. Najczęściej wykorzystuje się zewnętrzne programy, które mogą usuwać ciasteczka zaledwie jednym kliknięciem. Jedną z takich aplikacji jest CCleaner, którą można pobrać za darmo z Internetu. Jej dodatkową zaletą jest możliwość wyczyszczenia całego komputera z niepotrzebnych plików. Alternatywą może być na przykład program PrivaZer, posiadający zbliżone możliwości. Innych rozwiązań jest na rynku bardzo dużo, wiele z nich jesteśmy w stanie pobrać za darmo z sieci. Taka opcja będzie idealnym wyborem, kiedy nie chcemy dotykać ustawień naszej przeglądarki. Jest również znacznie prostsza i każdy może z niej skorzystać bez żadnej specjalistycznej wiedzy.
Można jednak usunąć pliki cookies samodzielnie, z poziomu przeglądarki. Zależnie od tego, jakiej używamy, proces trochę się różni.
Mozilla Firefox
Pierwszym krokiem jest wejście w menu ustawień. Wystarczy kliknąć ikonę trzech kresek w prawym górnym rogu. W rozwiniętym menu szukamy opcji „Historia”. Później naciskamy “Wyczyść historię przeglądania”. Powinno pojawić się okno usuwania. Tam w szczegółach zaznaczamy „Ciasteczka”. Po wyczyszczeniu wszystkie pliki cookies z naszej przeglądarki zostaną usunięte. Cały proces trwa zaledwie chwilkę.
Google Chrome
Najpierw wchodzimy w menu za pomocą ikony w prawym górnym rogu. Szukamy tam opcji „Historia” i przechodzimy do ekranu ustawień. Z lewej strony można znaleźć przycisk “Wyczyść dane przeglądania”. Naciskamy go i w nowym oknie zaznaczamy box z plikami cookies. Wszystkie ciasteczka z wybranego okresu zostają natychmiast usunięte.
Opera
Tutaj postępujemy dokładnie tak, jak przy przeglądarce Google Chrome. Wchodzimy w zakładkę „Historia”, po czym „Wyczyść dane przeglądania”. Wtedy wybieramy opcję z ciasteczkami, określamy, z jakiego okresu pliki chcemy usunąć i zatwierdzamy. Po całym procesie wszystkie niepożądane dane powinny zostać skasowane.
Safari
Wchodzimy w menu opcji oznaczone ikoną koła zębatego. Jest ono w prawym górnym rogu ekranu. Wybieramy następnie zakładkę „Preferencje”. Tam można znaleźć opcję „Prywatność”, a później „Usuń wszystkie dane witryn”. Tutaj możemy wybrać które dane chcemy usunąć i zakończyć proces.
Czytaj także: Sens życia według Filtrującej Bańki
