Przełom z Monachium. Oto dlaczego zmodyfikowane RNA „oszukuje” układ odpornościowy!
Naukowcy z Uniwersytetu Ludwika i Maksymiliana w Monachium odkryli mechanizm, który może zrewolucjonizować rozwój terapii opartych na RNA. Ich badania wyjaśniają, dlaczego pewne modyfikacje RNA nie aktywują wrodzonego układu odpornościowego, co dotychczas było kluczowym wyzwaniem w projektowaniu skutecznych i bezpiecznych szczepionek mRNA oraz terapii genowych. To odkrycie otwiera nowe możliwości projektowania leków, które nie wywołują niepożądanej reakcji zapalnej.
Wrodzony układ odpornościowy działa jak system alarmowy organizmu – wykrywa obecność obcych cząsteczek, takich jak wirusowe RNA, i natychmiast uruchamia reakcję obronną. Centralną rolę w tym procesie odgrywają receptory TLR7 i TLR8, które zlokalizowane są w strukturach komórkowych zwanych endolizosomami. Jednak zanim receptory rozpoznają zagrożenie, RNA musi zostać rozłożone przez enzymy. I właśnie ten etap okazuje się kluczowy w kontekście zmodyfikowanych form RNA.
Zespół prof. Veita Hornunga i prof. Thomasa Carella wykazał, że określone modyfikacje – jak pseudourydyna czy N1-metylopseudourydyna – skutecznie „maskują” RNA przed rozpoznaniem przez receptory odpornościowe. Te naturalnie występujące w organizmach zmiany strukturalne RNA powodują, że materiał genetyczny nie zostaje rozbity w endolizosomach, a tym samym nie trafia na „radary” układu odpornościowego. To tłumaczy, dlaczego zmodyfikowane RNA jest dobrze tolerowane przez organizm i nie wywołuje nadmiernej reakcji immunologicznej.
Zjawisko to zostało już częściowo wykorzystane w praktyce – na przykład podczas pandemii COVID-19, kiedy to w szczepionkach mRNA zastosowano zmodyfikowane nukleozydy, aby zwiększyć ich bezpieczeństwo i skuteczność. Teraz jednak naukowcy po raz pierwszy dokładnie opisali, jak działa ten proces na poziomie molekularnym. To fundamentalna wiedza, która pozwoli udoskonalać przyszłe terapie RNA – nie tylko przeciwwirusowe, ale także przeciwnowotworowe i przeciwzapalne.
Według zespołu badawczego, nowe odkrycie może stanowić punkt wyjścia dla precyzyjnego projektowania leków RNA, które będą selektywnie aktywne tam, gdzie trzeba, i „niewidzialne” dla układu odpornościowego w miejscach, gdzie jego reakcja mogłaby zaszkodzić. To kolejny dowód na to, że zmodyfikowane RNA ma szansę stać się jednym z filarów nowoczesnej medycyny spersonalizowanej.
Źródło: Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium
Grafika tytułowa: National Cancer Institute / Unsplash
