Przełom w walce z rakiem trzustki. Naukowcy z PUM opracowują innowacyjny test diagnostyczny!
Zespół badawczy z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie jest na finiszu realizacji projektu, który może zmienić sposób wykrywania raka trzustki – jednego z najgroźniejszych nowotworów na świecie. Dzięki połączeniu analiz epigenomicznych i metod uczenia maszynowego naukowcy opracowują nowatorski algorytm zdolny do wczesnego rozpoznawania tej choroby u osób szczególnie narażonych. Projekt koncentruje się na osobach z grupy wysokiego ryzyka, czyli krewnych pierwszego stopnia pacjentów onkologicznych.
Celem badań jest stworzenie nieinwazyjnego testu diagnostycznego, który pozwoli wykrywać raka trzustki na bardzo wczesnym etapie – zanim pojawią się objawy lub jeszcze przed powstaniem zmian nowotworowych. Fundamentem działania testu będzie płynna biopsja, która analizuje biomarkery metylacji DNA w połączeniu z danymi klinicznymi, środowiskowymi i omicznymi. To podejście może znacznie zwiększyć szanse na skuteczne leczenie poprzez wcześniejsze postawienie diagnozy.
Nowotwór trzustki należy do najbardziej agresywnych typów raka i jest wyjątkowo trudny do wykrycia. Jego niespecyficzne objawy sprawiają, że diagnoza najczęściej następuje w zaawansowanym stadium choroby. To z kolei drastycznie zmniejsza szanse pacjentów na przeżycie. Wśród czynników ryzyka wyróżnia się m.in. palenie papierosów, starszy wiek, niezdrowy tryb życia oraz czynniki genetyczne. Projekt prowadzony w Szczecinie ma szansę odpowiedzieć na to ogromne wyzwanie współczesnej medycyny.
Kluczową rolę w badaniach odgrywa epigenetyka – dziedzina nauki analizująca zmiany w ekspresji genów niezwiązane ze zmianami sekwencji DNA. Okazuje się, że czynniki środowiskowe mogą wpływać na sposób „włączania” i „wyłączania” genów, co z kolei ma znaczenie w procesach nowotworowych. Zespół z PUM, współpracując z naukowcami z Francji, Włoch, Hiszpanii i Rumunii, bada właśnie te zmiany, by lepiej zrozumieć mechanizmy powstawania raka trzustki.
Eksperci podkreślają, że projekt może zrewolucjonizować profilaktykę i diagnostykę onkologiczną. Wprowadzenie testu opartego na sztucznej inteligencji oraz epigenetyce otwiera drogę do personalizacji opieki zdrowotnej. W przyszłości możliwe będzie objęcie osób z grupy ryzyka specjalnym programem badań przesiewowych, co pozwoli ratować życie dzięki wcześniejszemu wykryciu choroby i szybszemu wdrożeniu terapii.
Źródło: Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Czytaj też: Polscy naukowcy stworzyli pierwszy na świecie Atlas krążących komórek nowotworowych
Grafika tytułowa: National Cancer Institute / Unsplash
