Polscy naukowcy odkrywają, jak zmiany klimatu przekształcają obieg wody w Arktyce
Polscy naukowcy dokonali przełomowego odkrycia dotyczącego wpływu zmian klimatycznych na obieg wody w Arktyce. Analizując dane z ostatnich 45 lat, udowodnili, że region ten doświadcza znaczącego ocieplenia wiosennego i zwiększenia letnich opadów deszczu. To pierwsze tak kompleksowe badania, które umożliwiają zrozumienie, jak globalne ocieplenie zmienia funkcjonowanie zlewni lodowcowych, szczególnie tych osadzonych na wieloletniej zmarzlinie.
Punktem wyjścia dla badań była zlewnia Bratteggdalen, będąca przykładem ekosystemu powstałego na skutek recesji lodowca Brattegg. To właśnie tutaj polski zespół skupił się na analizie danych hydrometeorologicznych, które pozwoliły na dokładne prześledzenie sezonowych i wieloletnich trendów. Okazało się, że rosnące temperatury oraz intensywniejsze opady deszczu radykalnie przekształcają sposób, w jaki woda przemieszcza się w środowisku arktycznym.
Wyniki analiz pokazują, że w cieplejszych porach roku to właśnie temperatura powietrza, a nie tylko opady, ma decydujący wpływ na przepływ wody w zlewniach na zmarzlinie. Zjawisko topnienia powierzchniowej warstwy wiecznej zmarzliny, tzw. warstwy czynnej, znacznie przyspiesza obieg wody i wpływa na zmienność hydrologiczną całego systemu. Polscy badacze zauważyli również, że sezonowe wezbrania wód wynikające z opadów na pokrywę śnieżną prowadzą do dynamicznych i trudnych do przewidzenia przyborów.
Zebrane dane wskazują jednoznacznie, że obserwowane w Arktyce zmiany klimatyczne mają charakter systemowy i głęboki. Jeżeli trend wzrostu temperatur oraz opadów będzie się utrzymywał, można spodziewać się dalszej destabilizacji bilansu wodnego w okresie letnim. To właśnie ten aspekt – dominacja cieplejszej połowy roku – może mieć kluczowe znaczenie dla prognozowania przyszłych zjawisk ekstremalnych, takich jak nagłe wezbrania rzek czy osuwiska.
Publikacja wyników w prestiżowym czasopiśmie „Journal of Environmental Management” potwierdza wysoką wartość naukową pracy polskich polarników. Co istotne, ich odkrycia mogą posłużyć nie tylko naukowcom, ale również inżynierom oraz decydentom tworzącym strategie minimalizowania ryzyka związanego z hydrologią w obszarach polarnych i alpejskich. To dowód na to, że wiedza zdobyta w trudnych warunkach Arktyki może mieć realny wpływ na bezpieczeństwo środowiskowe w skali globalnej.
Źródło: Uniwersytet Wrocławski
Czytaj też: Poznańscy naukowcy odkrywają kolagen ssaków w morskich gąbkach – nowe spojrzenie na ewolucję zwierząt?
Grafika tytułowa: Jay Ruzesky / Unsplash
