Osoby niewidome mogą poczuć i usłyszeć kulturę. Niezwykły projekt młodej inżynierki
Absolwentka Politechniki Krakowskiej, Julia Giza, stworzyła innowacyjny projekt „Stuk”, który otwiera nową perspektywę w dostępie do dziedzictwa kulturowego dla osób niewidomych i słabowidzących.
Jej praca dyplomowa zatytułowana „Ścieżka doświadczeń dla osób niewidomych i słabowidzących na przykładzie Bolesławca” łączy inżynierię wzornictwa przemysłowego z nowoczesnymi technologiami druku 3D, audiodeskrypcji i tyflografiki, tworząc unikalną formę multisensorycznego kontaktu ze sztuką.
Projekt umożliwia poznanie bolesławieckiej ceramiki i zabytków architektury nie za pomocą wzroku, lecz poprzez dotyk i dźwięk, czyniąc kulturę bardziej dostępną i inkluzywną.
Autorka projektu połączyła lokalny patriotyzm z nauką, tworząc rozwiązanie, które może stać się inspiracją dla muzeów i instytucji kultury w całej Polsce. Opracowane przez nią modele – miniatura ratusza, herb miasta oraz filiżanki z klasycznymi wzorami bolesławieckimi – zostały wykonane w technologii druku 3D z zachowaniem zasad tyflografiki. Zastosowana skala i trójwymiarowe elementy pozwalają osobom z dysfunkcjami wzroku na dokładne poznanie kształtów i detali obiektów, dzięki czemu mogą one w pełni uczestniczyć w doświadczaniu lokalnego dziedzictwa.
W projekcie wykorzystano także aplikację audiodeskrypcyjną, która wprowadza użytkownika w klimat miasta za pomocą dźwięków codzienności – stukotu kroków, głosów czy odgłosów pracy, tworząc realistyczny i angażujący obraz otoczenia. Ważnym elementem pracy Julii Gizy było opracowanie modeli zgodnych z zasadami ergonomii dotykowej i estetyki haptycznej. Projekty zostały zaprojektowane z dbałością o bezpieczeństwo i komfort odbiorcy – pozbawione ostrych krawędzi, wykonane z materiałów o przyjemnej fakturze oraz z zachowaniem właściwego balansu między szczegółowością a prostotą formy. Dzięki temu osoby niewidome mogą nie tylko rozpoznawać obiekty, ale również czerpać przyjemność z ich poznawania. Prace testowe przeprowadzono z udziałem osób z dysfunkcjami wzroku, co pozwoliło udoskonalić modele i potwierdzić ich funkcjonalność.
Innowacyjny projekt ma istotne znaczenie nie tylko w kontekście lokalnym, ale również w wymiarze społecznym i naukowym. Łączy technologię, sztukę i edukację w sposób, który przełamuje bariery w dostępie do kultury i pokazuje, jak inżynieria może służyć włączaniu osób z niepełnosprawnościami w życie społeczne. Zastosowanie druku 3D z materiałów biodegradowalnych (takich jak np. polilaktyd) nadaje projektowi dodatkowy wymiar zrównoważonego rozwoju, otwierając możliwość dalszego eksperymentowania z innymi surowcami, w tym ceramicznymi.
Modele przygotowane w ramach projektu „Stuk” mają trafić do Muzeum Ceramiki w Bolesławcu, gdzie staną się częścią stałej ekspozycji dostępnej dla osób z niepełnosprawnością wzroku. W testach uczestniczyć będą członkowie lokalnego Polskiego Związku Niewidomych, których opinie posłużą do dalszego doskonalenia projektu. Dzięki połączeniu technologii, nauki i empatii inicjatywa Julii Gizy ma szansę stać się wzorem dla podobnych działań w innych miastach i muzeach, przyczyniając się do budowania bardziej otwartej, dostępnej i świadomej kultury.
Źródło: Politechnika Krakowska
Czytaj też: Polscy naukowcy opracowali nową terapię choroby zwyrodnieniowej stawów
Grafika tytułowa: Mikhail Nilov / Pexels
