Największa energia promieniowania gamma z pulsara. Nowe odkrycie naukowców!
Pulsary to bardzo gęste gwiazdy neutronowe, które powstają w wyniku wybuchu gwiazdy jako supernowa. Naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego i z obserwatorium H.E.S.S. w Namibii, odkryli promieniowanie gamma o najwyższej jak dotąd energii, pochodzące z pulsara Vela.
Koordynatorem projektu na UW jest prof. Tomasz Bulik z Obserwatorium Astronomicznego. Wyniki międzynarodowego zespołu naukowców zostały opublikowane w czasopiśmie „Nature Astronomy”.
Pulsary to pozostałości po gwiazdach, które spektakularnie eksplodowały jako supernowe. Wybuchy pozostawiają po sobie małą, martwą gwiazdę o średnicy zaledwie około 20 kilometrów, która obraca się bardzo szybko i posiada ogromne pole magnetyczne – powiedział prof. Tomasz Bulik z Obserwatorium Astronomicznego UW, cytowany w komunikacie uczelni.
Wraz z międzynarodowym zespołem naukowców pracującym w obserwatorium H.E.S.S. w Namibii odkrył on pochodzące z pulsara promieniowanie gamma sięgające najwyższej energii, wynoszącej dwadzieścia teraelektronowoltów – mniej więcej dziesięć bilionów razy więcej energii od światła widzialnego. Jak wskazują badacze, to obserwacja trudna do pogodzenia z teorią produkcji takiego promieniowania gamma.
Kosmiczne latarnie morskie
Pulsary emitują obracające się wiązki promieniowania elektromagnetycznego. Można je porównać do kosmicznych latarni morskich. Jeśli ich wiązka przesuwa się przez nasz układ słoneczny, obserwowane są błyski promieniowania w regularnych odstępach czasu. Tych błysków, nazywanych także pulsami promieniowania, można szukać w różnych zakresach energetycznych widma elektromagnetycznego – tłumaczy prof. Bulik.
Naukowcy sądzą, że źródłem tego promieniowania są szybkie elektrony, które podróżują z powierzchni pulsara aż do samego końca jego magnetosfery, składajacej się z plazmy i pól elektromagnetycznych otaczających gwiazdę i razem z nią się obracających.
Jak podano w komunikacie Uniwersytetu Warszawskiego Pulsar Vela, który znajduje się na południowym niebie w konstelacji Żagla, jest najjaśniejszym pulsarem w paśmie radiowym widma elektromagnetycznego i najjaśniejszym stałym źródłem kosmicznego promieniowania gamma w zakresie gigaelektronowoltów (GeV). Obraca się około jedenastu razy na sekundę. Powyżej kilku GeV jego promieniowanie nagle się kończy. Naukowcy przypuszczają, że elektrony docierają do końca magnetosfery pulsara i uciekają z niej.
Dzięki obserwacjom z użyciem H.E.S.S. odkryto teraz nowy składnik promieniowania o jeszcze wyższych energiach, wynoszących nawet kilkadziesiąt teraelektronowoltów (TeV). Pulsar Vela, oprócz innych swoich wyjątkowych własności, jest pulsarem o najwyższej odkrytej do tej pory energii promieniowania gamma.
Pulsary to bardzo, bardzo gęste gwiazdy neutronowe, które powstają w wyniku wybuchu gwiazdy jako supernowa. Można je znaleźć tylko wtedy, gdy ich wiązki elektromagnetyczne są zwrócone bezpośrednio w stronę Ziemi. Cóż, można je zatem nazywać latarniami morskimi zasilanymi energią jądrową. Pulsary potrafią obracać się nawet tysiące razy na sekundę.
Źródło: UW mat.pras.
Czytaj też: Pulsary – niesamowite zjawiska na nocnym niebie!
Grafika tytułowa: NASA / Unsplash
