Co spowodowało upadek rzymskiej Brytanii? Tajemnice skrywały słoje drzew!
Trzy kolejne lata suszy w IV wieku n.e. doprowadziły do dramatycznych wydarzeń w rzymskiej Brytanii, jak pokazuje nowe badanie naukowców z Uniwersytetu w Cambridge. Badacze ustalili, że ekstremalne warunki pogodowe przyczyniły się do wybuchu tzw. „spisku barbarzyńców”, w którym zdesperowane grupy Piktów, Szkotów i Saksonów przeprowadziły skoordynowane ataki na osłabione rzymskie garnizony. Zjawisko to stało się kluczowym momentem w historii prowincji, z którego Rzym nigdy w pełni się nie podniósł.
Analiza pierścieni przyrostu dębów wykazała, że w latach 364–366 n.e. południowa Brytania doświadczyła serii wyjątkowo suchych lat, co doprowadziło do poważnych niedoborów żywności i niepokojów społecznych. Opady w kluczowym sezonie wegetacyjnym spadły wtedy dramatycznie – do poziomów niespotykanych w ciągu kolejnych 1600 lat. Naukowcy podkreślają, że tak długotrwała susza w tej części Europy była zjawiskiem niezwykle rzadkim i miała bezpośredni wpływ na destabilizację regionu.
W rezultacie kryzysu wyżsi dowódcy rzymscy zostali zabici lub schwytani, a część żołnierzy zdezerterowała i przeszła na stronę najeźdźców. Brytania pogrążyła się w chaosie – przez wiele miesięcy niewielkie grupy łupieżców bezkarnie plądrowały osady i farmy. Choć cesarz Walentynian I zdołał w kolejnych latach przywrócić porządek, prowincja już nigdy nie odzyskała dawnej siły i znaczenia w Imperium Rzymskim.
Publikacja w czasopiśmie Climatic Change podkreśla także wyjątkowość tych wydarzeń w kontekście długoterminowych danych klimatycznych. Od 1836 roku do dziś podobnej intensywności susze w południowej Brytanii zdarzyły się jedynie siedem razy, a żadna z nich nie nastąpiła bezpośrednio po sobie. To potwierdza, że anomalie pogodowe w IV wieku n.e. były jednym z głównych katalizatorów upadku rzymskiego panowania na wyspach.
Badanie z Uniwersytetu w Cambridge łączy historię naturalną z dziejami politycznymi, ukazując, jak zmiany klimatyczne mogą kształtować bieg historii. Wyniki sugerują, że lokalne kryzysy środowiskowe, nawet na ograniczoną skalę, mogą wywoływać dalekosiężne skutki, które zmieniają losy cywilizacji. Ostateczne wycofanie się Rzymian z Brytanii, które nastąpiło kilka dekad później, można dziś postrzegać jako efekt nie tylko presji militarnej, ale również katastrofy ekologicznej.
Źródło: University of Cambridge
Czytaj też: Jedwabne gąbki zamiast testów na zwierzętach. Rewolucja w diagnostyce nowotworów!
Grafika tytułowa wygenerowana z wykorzystaniem AI
