Wyprawa polarna na Svalbard 2025. Polacy zbadają jak topnieją lodowce
Zespół naukowców z Centrum Studiów Polarnych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach wziął udział w kolejnej interdyscyplinarnej ekspedycji badawczej na Svalbard, kontynuując wieloletnie obserwacje dotyczące wpływu globalnego ocieplenia na lodowce i środowisko polarne.
Badania te są częścią europejskiego projektu LIQUIDICE, który skupia się na analizie dynamiki topnienia lodowców oraz roli wody roztopowej w kształtowaniu przyszłości regionów arktycznych. Wyniki uzyskiwane przez polskich naukowców mają ogromne znaczenie dla światowej nauki, gdyż pomagają zrozumieć, jak zmiany klimatu wpływają na systemy wodne, oceaniczne i atmosferyczne całej planety.
Podczas tegorocznej wyprawy badacze przeprowadzili szczegółowe pomiary bilansu masy lodowców, zmienności pokrywy śnieżnej, tempa rozmarzania wieloletniej zmarzliny oraz dynamiki odpływu wód z obszarów zlodowaconych. Jednym z kluczowych punktów badań był Lodowiec Werenskiolda, gdzie od wielu lat działa polski posterunek hydrometeorologiczny. To właśnie tam naukowcy wykonali kompleksowy serwis urządzeń pomiarowych i zebrali dane dotyczące natężenia przepływu wody oraz ilości niesionych przez nią osadów. Informacje te pozwalają zrozumieć, w jaki sposób lodowce dostarczają słodką wodę do mórz i oceanów, co ma znaczący wpływ na globalny poziom wód i cyrkulację oceaniczną.
Ważną częścią ekspedycji były także badania obszarów peryglacjalnych – terenów, które niedawno zostały odsłonięte przez cofające się lodowce. Przy użyciu geofizycznych metod pomiarowych i danych satelitarnych naukowcy analizowali tempo oraz zasięg zmian zachodzących w tych regionach. Dane te posłużą do tworzenia modeli klimatycznych, które pozwolą dokładniej prognozować tempo topnienia lodowców i jego wpływ na środowisko Arktyki. Równolegle prowadzono obserwacje procesów geomorfologicznych w rejonie Lodowca Nann, obejmujące szczegółowe kartowanie form polodowcowych.
Badania realizowane są w ramach projektu finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki, którego celem jest rekonstrukcja zasięgu lodowców i warunków klimatycznych południowego Svalbardu w okresie tzw. Optimum Klimatycznego Holocenu – najcieplejszej fazy ostatnich kilku tysięcy lat. Śląscy specjaliści wykorzystali także nowoczesne technologie pomiarowe, w tym drony wyposażone w zaawansowaną aparaturę badawczą. Loty nad strefą szczelin Lodowca Hansa pozwoliły zebrać dane dotyczące albedo, czyli zdolności powierzchni lodu do odbijania promieni słonecznych.
W połączeniu z pomiarami naziemnymi umożliwi to lepsze poznanie, w jaki sposób struktura i zanieczyszczenia powierzchni lodowców wpływają na tempo ich topnienia. Dodatkowo badacze obserwowali procesy ablacyjne w czołowej części lodowca oraz prowadzili pomiary oceanograficzne w systemach glacjalnych Południowego Spitsbergenu, analizując interakcje pomiędzy lodem a wodą morską.
Wyniki badań polskich naukowców ze Svalbardu są niezwykle istotne dla światowej społeczności badawczej. Dostarczają danych niezbędnych do tworzenia globalnych modeli zmian klimatycznych oraz do opracowywania strategii łagodzenia ich skutków. Wiedza zdobyta podczas ekspedycji ma też praktyczne znaczenie – pozwala lepiej przewidywać tempo podnoszenia się poziomu oceanów, wspiera rozwój polityki klimatycznej i przyczynia się do ochrony środowiska naturalnego na najbardziej wrażliwych obszarach Ziemi.
Źródło: Uniwersytet Śląski w Katowicach
Czytaj też: Przełomowe osiągnięcie w leczeniu chłoniaków. To nowa szansa dla chorych, jak i naukowców
Grafika tytułowa: Jay Ruzesky / Unsplash
