Jaki oczyszczacz powietrza kupić? Co to jest CADR i HEPA?
Oczyszczacz powietrza to świetne uzupełnienie sprzątania, ale na co dzień także poprawia jakość życia. Filtry pochwycą znaczną część alergenów, niezdrowych substancji i cząsteczek odpowiedzialnych za zapachy. To zadziwiające, jak szybko filtr powietrza jest w stanie usunąć „aromat” przypalonych tostów. Warto mieć w domu oczyszczacz powietrza, ale trzeba dobrać model do potrzeb.
Co robi oczyszczacz powietrza?
Oczyszczacz powietrza to połączenie wentylatora z filtrem. W obudowie znajdziesz system zasysający powietrze z jednej strony i wydmuchujący z drugiej. Po drodze znajduje się kilka warstw filtrujących o różnym działaniu.
Zassane powietrze trafia najpierw na filtr wstępny – to zwykła, drobna siatka, która zatrzyma zabrudzenia większego kalibru – kurz sierść itp.
Drobniutkie zanieczyszczenia są wychwytywane przez filtry EPA lub HEPA (High Efficiency Particulate Air Filter), wykonane z włókna szklanego lub tworzywa sztucznego. Filtry EPA i HEPA mają różną skuteczność w zatrzymywaniu zanieczyszczeń. Przykładowo HEPA H13 są tak gęste, że skutecznie usuwają z powietrza przynajmniej 99,95% cząstek o wielkości 0,3 mikrona. Zatrzymują pyły zawieszone PM2,5 i dużo alergenów, takich jak pyłki, zarodniki grzybów i roztocza. Producenci zwykle podają klasę i skuteczność filtra w specyfikacji oczyszczacza. Do niektórych modeli dostępne są różne klasy filtrów.
Czytaj też: Jak wybrać idealny airfryer? Opinie w sieci nie mówią wszystkiego
Filtr z węglem aktywnym (bardzo podobnym do leczniczego) pełny jest porowatego granulatu. Węgiel w tym stanie przypomina gąbkę, a w jej dziurkach mogą zostać uwięzione cząsteczki organiczne. Na tym etapie filtracji z powietrza usuwane są zapachy z kuchni, zapachy zwierząt, benzen ze smogu, formaldehyd parujący z tworzyw sztucznych i wiele innych lotnych związków organicznych (w skrócie: LZO).
Gdy oczyszczacz ma głównie maskować zapachy, można sięgnąć też po model z wkładem zapachowym. Całą serię w różnych kolorach znajdziesz w ofercie Shark (dostępne m.in. w Castoramie i Komputroniku). Urządzenia z linii NeverChange mają standardowe filtry, a ponadto miejsce na dodatkowy aromat.
Filtry wspomagane jonizacją i UV
Ponadto oczyszczacz powietrza może mieć jonizator (generator jonów). Efektem jego pracy są cząsteczki (na przykład O2) z ładunkiem elektrycznym, dodatnim lub ujemnym. Jony zachowują się jak magnes – przyczepiają się do innych cząsteczek i dodają balast. Dzięki temu drobinki czy alergeny spadają, zamiast unosić się w powietrzu.
Mniej popularną metodą oczyszczania powietrza jest promieniowanie UV. Fale elektromagnetyczne odpowiedniej długości o wysokiej energii uszkadzają DNA, więc niszczą roztocza, zarodniki, a także wirusy. Producenci miewali kłopoty z dobraniem mocy lampy do prędkości powietrza, ale wydaje się, że te problemy mają już za sobą.
Powyżej widzisz przekrój oczyszczacza Smartmi Air Purifier 2.
Xiaomi to jeden z producentów, którzy stosują fale elektromagnetyczne z zakresu UV-C jako dodatkowy filtr. Producent zapewnia, że przy okazji filtrowania urządzenie zabije do 99,9% patogenów z zestawu testowego: bakterii E. coli (pałeczka okrężnicy, wywołuje nieprzyjemne infekcje układu pokarmowego), S. albus (obecna na naszej skórze, szkodzi nielicznym osobom z obniżoną odpornością), S. pneumoniae (dwoinka zapalenia płuc) i wirusów H1N1 (podtyp wirusa grypy). To dobrze wróży.
Jak wybrać oczyszczacz powietrza?
Najważniejszy parametr filtra powietrza to CADR (Clean Air Delivery Rate), czyli rzeczywista objętość powietrza, jaką jest w stanie oczyścić w ciągu godziny. To nie to samo, co objętość powietrza, którą może po prostu przepuścić urządzenie. Obecność różnych filtrów wpływa na sprawność oczyszczania i wprowadza dodatkowe zmienne do równania – na przykład wyznaczanie CADR dla trzech rodzajów zanieczyszczeń. Niemniej współczynnik CADR znacznie ułatwia porównywanie urządzeń przy zakupie i dobranie sprzętu do pomieszczenia.
Oczyszczacz powietrza powinien wymienić powietrze w pomieszczeniu przynajmniej trzykrotnie w ciągu godziny. CADR powinien zatem być przynajmniej trzykrotnie większy od objętości pokoju. Jeśli pokój ma 12 m2 i 2,5 m wysokości, jego objętość to 30 m3. Trzeba szukać oczyszczacza o CADR wynoszącym przynajmniej 90 m3/h. Producenci podają często CADR w trybie „turbo”, więc przyda się jeszcze zapas. Spokojnie możesz rozglądać się za modelami z CADR rzędu 120 m3/h lub większym. Możesz też skorzystać z prostszej metody: na każde 10 m² policz minimum 80 m³/h CADR.
Hałas to moim zdaniem drugi na liście kluczowych parametrów. Im cichszy oczyszczacz, tym lepiej, zwłaszcza jeśli ma stać w sypialni. W specyfikacji oczyszczacza na pewno podany jest zakres głośności, zwykle od około 20 do 60 dB, przy czym niższa wartość interesuje nas najbardziej – to będzie tryb nocny.
Na tym polu miło zaskoczył mnie Philips AC3421/13 PureProtect Water, którego nominalny zakres głośności to 16-51 dB.
Mało oczyszczaczy powietrza może pracować tak cicho. Ten model ma ponadto wbudowany nawilżacz, jest więc idealny do pomieszczeń, w których ogrzewanie nadmiernie wysusza powietrze. Podoba mi się również możliwość używania go jako lampki nocnej – można zmienić oświetlenie na górze. Producent podaje CADR 300 m³/h, będzie więc odpowiedni do pomieszczeń do 37 m².
Prosty oczyszczacz, a może smart home?
Typ filtra jest ważny, jeśli oczyszczacz ma spełniać specyficzne wymagania. Zwykle wystarczające są filtry EPA E12, zatrzymujące przynajmniej 99,5% cząstek o wielkości 0,3 mikrona. Najpopularniejsze są filtry HEPA H13, które na pewno poprawią jakość życia osób z alergiami czy astmą.
Sterowanie i dostępność aplikacji mobilnej to już kwestia indywidualna. Ja korzystam z systemu smart home, więc możliwość podłączenia do niego oczyszczacza będzie istotna. Jeśli wolisz, możesz poszukać modelu z klasycznym pilotem. Jeśli masz małe dziecko, wybierz model z możliwością zablokowania przycisków.
Urządzenia mogą mieć różne wskaźniki jakości powietrza, ale dla mnie najważniejsze jest, by dało się je wyłączyć na noc. Dodatkowe sensory to zawsze plus, byle nie wymagały dodatkowych światełek.
Oczyszczacz powietrza będzie stałym elementem wystroju wnętrza, więc… po prostu musi Ci się podobać. Pod tym względem Electrolux trafił w dziesiątkę z modelem Electrolux Pure 900.
Jego obudowa została pokryta całkowicie neutralnymi materiałami, drewniane nóżki zaś sprawiają, że bardziej przypomina mebel niż AGD, ale nie trzeba ich używać. Urządzenie może też pełnić funkcję nawilżacza, ma jonizator i ruchomy wentylator. Pozwala na sterowanie z aplikacji mobilnej, ma czujnik lotnych związków organicznych (TVOC), PM2,5 i oświetlenia, by przejść w tryb nocny o zmierzchu.
Jak używać oczyszczacza powietrza?
Oczyszczacz powietrza należy umieścić tam, gdzie spędzacie najwięcej czasu. Naturalnym kandydatem jest sypialnia, w której przebywasz przez około 33% swojego życia. Osoby pracujące z domu wolały używać oczyszczacza powietrza w pokoju dziennym, który służy jako biuro albo kupić oczyszczacz mobilny. Większe mieszkania i rodziny z dziećmi będą potrzebować więcej niż jednego urządzenia.
Jak wiele urządzeń, oczyszczacz nie powinien stać przy grzejniku. No i nie ma sensu używać oczyszczacza powietrza i jednocześnie wietrzyć.
Gdzie ustawić oczyszczacz? Najlepiej skonsultuj się z instrukcją, ale jest kilka uniwersalnych zasad. Urządzenie powinno stać zgodnie z projektem, nieprzechylone, nie na boku. Oczyszczacze powietrza celowo dmuchają „w górę”, by zanieczyszczenia miały szansę opaść i trafić do filtra. Nie stawiaj go w miejscu, gdzie ruch powietrza będzie ograniczony, pod stołem czy na półce.
Wyjątkiem od tej reguły będą między innymi oczyszczacze marki Dyson, takie jak Purifier Hot+Cool. Dizajn wszystkich urządzeń oczyszczających powietrze Dysona jest nietuzinkowy. Wykończenie w barwach metali sprawia, że zamiast wtapiać się w tło, przyciągają wzrok. Górna część zawiera poziome wyloty powietrza, mniej-więcej równoległe do podłogi, ponadto oscylują względem podstawy o 350°.
Specjalnie polecam ten model, by pokazać, że oczyszczacz powietrza nie musi być dodatkowym urządzeniem w domu. Dyson Purifier Hot+Cool to genialne połączenie oczyszczacza i termowentylatora. Zimą można nim dodatkowo dogrzać pomieszczenie, latem zaś zapewnić sobie rześki podmuch powietrza świeżo z filtra HEPA klasy H13. Urządzenie ma całą baterię czujników i wskaźniki zanieczyszczenia powietrza pyłami (PM10 i PM2,5), NO2, LZO i formaldehydu.
Oczyszczacz też trzeba czyścić
Twój oczyszczacz powietrza będzie wymagał pewnej pielęgnacji. Regularnie warto podejść do niego z odkurzaczem, oczyścić obudowę zewnętrzną, sensory i odkurzyć lub opłukać filtr wstępny. W sprawie czyszczenia i wymiany reszty filtrów zajrzyj do instrukcji swojego modelu. Zależnie od warunków pracy ich żywotność jest szacowana na przynajmniej pół roku, częściej rok, a rekordziści podają nawet 10 lat. To ważna informacja, bo nowy filtr to nowy wydatek (100-200 zł).
Zużycie energii będzie zależało nie tylko od CADR, ale też intensywności pracy oczyszczacza w Twoim mieszkaniu. Trudno jednoznacznie oszacować, jakie są roczne koszty korzystania z takiego sprzętu. By były jak najniższe, należy dbać o czyste sensory, obudowę i filtry. Urządzenie czyste nie będzie wchodzić na wyższe obroty bez potrzeby. Lepiej wyjdziesz na ciągłej pracy na niskich obrotach niż na włączaniu oczyszczacza okazjonalnie na „Turbo”.
Musisz też pamiętać, że oczyszczacz powietrza nie rozwiąże wszystkich problemów mieszkania. Na pewno zauważysz, że na półkach osiada mniej kurzu, ale wciąż będzie tam osiadał. Badania przeprowadzone na dorosłych z alergiami i astmą wykazały, że oczyszczacz powietrza nie jest „cudownym lekiem”. Te urządzenia działają najlepiej, gdy są elementem szerszej strategii, a więc w połączeniu z diagnostyką, leczeniem i dbałością o czyste otoczenie. Tak właśnie należy je traktować – jako uzupełnienie.
Źródło: własne, grafiki pochodzą ze stron producentów oczyszczaczy powietrza wymienionych w artykule, grafika otwierająca: Electrolux.
