Innowacyjne badania istotne w walce z rakiem głowy i szyi
Zespół naukowców z Uniwersytetu Szczecińskiego prowadzi innowacyjne badania dwóch naturalnych cząsteczek zdolnych do niszczenia komórek nowotworowych – granzymu B oraz melityny.
Granzym B jest kluczowym narzędziem limfocytów cytotoksycznych, a obecna w jadzie pszczelim melityna wykazuje silne działanie przeciwnowotworowe. Ich połączenie ma duży potencjał w leczeniu raka płaskonabłonkowego głowy i szyi, jednego z bardziej wymagających nowotworów.
Szczecińscy badacze analizują nie tylko działanie obu cząsteczek, lecz także ich funkcjonowanie w mikrośrodowisku guza, które jest miejscem skomplikowanej interakcji komórek odpornościowych i nowotworowych. Zrozumienie tych zależności umożliwi naukowcom tworzenie skuteczniejszych terapii opartych na mechanizmach naturalnej obrony organizmu.
Granzym B odpowiada za niszczenie komórek nowotworowych, infekowanych czy uszkodzonych. W wielu przypadkach jego wysoka aktywność wydaje się korzystna, jednak badania pokazują, że nie zawsze oznacza to skuteczną odpowiedź immunologiczną. U części pacjentów wysoki poziom enzymu świadczy o intensywnej walce limfocytów, u innych natomiast o przewadze komórek regulatorowych, które hamują reakcję odpornościową i sprzyjają immunosupresji. Takie rozbieżności podkreślają konieczność badania równowagi między różnymi typami komórek układu odpornościowego, ponieważ to ona decyduje o przebiegu choroby i skuteczności terapii.
W mikrośrodowisku guza granzym B może zarówno niszczyć komórki rakowe, jak i wpływać na procesy wspierające rozwój nowotworu, np. przebudowę tkanek i tworzenie nowych naczyń krwionośnych. To pokazuje, że leczenie wymaga nie tylko pojedynczego leku, ale całościowego zrozumienia reakcji odpornościowych.
Obecnie trwają prace nad sondami obrazującymi aktywność granzymu B w mikrośrodowisku guza, co w przyszłości może umożliwić monitorowanie terapii w czasie rzeczywistym. Równocześnie prowadzone są badania nad nowymi sposobami dostarczania enzymu do guza, m.in. z wykorzystaniem konstruktów białkowych, terapii genowych czy zmodyfikowanych komórek NK, które działają nawet w trudnych warunkach niedotlenienia. Choć większość badań dotyczy nowotworów głowy i szyi, granzym B jest istotny także w walce z innymi typami nowotworów. Jego obecność może hamować lub wspierać rozwój choroby, co wymaga dalszych analiz.
Z kolei melityna działa inaczej, gdyż destabilizuje błony komórkowe i aktywuje procesy prowadzące do śmierci komórek. Jej zastosowanie ogranicza toksyczność, jednak połączenie selektywności granzymu B i siły melityny może dawać efekt synergistyczny.
Najnowsze wyniki badań zachodniopomorskich specjalistów mają wymiar praktyczny, gdyż prowadzą do powstania nowych leków, skuteczniejszych metod immunoterapii i bardziej precyzyjnych narzędzi diagnostycznych. Zrozumienie działania naturalnych cząsteczek zdolnych do niszczenia komórek nowotworowych przybliża nas do terapii lepiej dopasowanych do indywidualnych potrzeb pacjentów.
Źródło: Uniwersytet Szczeciński
Czytaj też: Pionierska metoda. Przywracając prawidłowy przepływ krwi i znikają
Grafika tytułowa: National Cancer Institute / Unsplash
