Gaia zbadała ogromną ilość gwiazd i innych obiektów w kosmosie
Po 11 latach intensywnej pracy w kosmosie sonda Gaia, należąca do Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), zakończyła misję skanowania nieba. W tym czasie zebrała ponad 3 biliony obserwacji dotyczących około 2 miliardów gwiazd i innych obiektów, rewolucjonizując wiedzę na temat Drogi Mlecznej. Dzięki jej danym udało się stworzyć najdokładniejszą mapę naszej galaktyki, a także odkryć nieznane dotąd czarne dziury, egzoplanety i struktury gwiezdne.
Choć Gaia kończy swoją aktywną fazę działania z powodu wyczerpania paliwa, wciąż pozostaje cennym źródłem informacji dla naukowców. Obecnie trwają przygotowania do czwartego wydania danych Gaia (DR4), które planowane jest na 2026 rok. Nowy katalog obejmie nie tylko dokładniejsze pomiary gwiazd, ale także kolejne odkrycia planet pozasłonecznych i nieznanych dotąd obiektów w Drodze Mlecznej. Polscy naukowcy z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego od lat aktywnie uczestniczą w analizie tych danych.
Jednym z największych odkryć misji Gaia była identyfikacja nowego rodzaju czarnych dziur, w tym obiektu niemal 33 razy masywniejszego od Słońca, znajdującego się w gwiazdozbiorze Orła. Dzięki precyzyjnym pomiarom sonda pomogła również w rozszyfrowaniu struktury spiralnej galaktyki oraz w identyfikacji ruchów gwiazd sugerujących jej dynamiczną historię. Wśród tych przełomowych badań istotny wkład mieli polscy astronomowie, którzy opracowali m.in. system Gaia Alerts do wykrywania zjawisk tymczasowych, takich jak wybuchy supernowych.
W najbliższych tygodniach Gaia przejdzie ostatnie testy technologiczne, po których zostanie umieszczona na tzw. „orbicie emerytalnej” poza wpływem grawitacyjnym Ziemi. Ostateczne wyłączenie sondy zaplanowano na 27 marca 2025 roku, jednak jej dziedzictwo pozostanie żywe – zebrane przez nią dane będą wykorzystywane przez naukowców przez kolejne dekady, dostarczając nowych odkryć o naszej galaktyce i Wszechświecie.
Źródło: Uniwersytet Warszawski
Czytaj też: PIAP Space dostarcza mocowania dla misji satelitarnej Europejskiej Agencji Kosmicznej
Grafika tytułowa: Ondřej Šponiar / Pixabay
