Interaktywny atlas Królestwa Polskiego zrewolucjonizuje badania historii
Zespół naukowców z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie właśnie zaprezentował coś, co może naprawdę odmienić sposób, w jaki patrzymy na historię XIX wieku. „Interaktywny Atlas statystyczno-demograficzny Królestwa Polskiego” obejmujący lata 1816–1914 to projekt, który łączy precyzję danych z nowoczesną formą ich prezentacji. W jednym miejscu zebrano ogromne ilości informacji, a wszystko można przeglądać w przejrzysty, wizualny sposób. To zupełnie nowa jakość w badaniach nad dawnymi dziejami, zwłaszcza że mówimy o epoce, w której dostęp do danych był zwykle ograniczony do zakurzonych archiwów i tabelek pełnych liczb.
– Opracowania, które ukazały się do tej pory, dotyczą zaboru pruskiego lub austriackiego. Wynika to najprawdopodobniej z tego, że statystyka instytucjonalna w zaborze rosyjskim rozwinęła się później i stąd biorą się braki w danych. Poza tym istnieje powszechne przekonanie, że obraz jest wart więcej niż tysiąc słów, i wychodząc z tego założenia uznaliśmy, że dane statystyczne dla tego okresu warto byłoby zilustrować w postaci graficznej – powiedział dr hab. Krzysztof Narojczyk, kierownik projektu.
Trzeba przyznać, że projekt, sfinansowany z rekordowego grantu w wysokości 1,4 miliona złotych w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, brzmi naprawdę imponująco. Powstał z potrzeby wypełnienia istotnej luki badawczej i stworzenia narzędzia, które połączy tradycyjne podejście do historii z nowoczesną technologią. Atlas nie tylko gromadzi dane statystyczne i demograficzne, ale też pozwala je analizować w dynamiczny sposób. Użytkownicy mogą przyglądać się zmianom gęstości zaludnienia, strukturze społecznej, migracjom czy rolnictwu w formie interaktywnych map i wykresów. W efekcie, zamiast suchych liczb, dostajemy historię, którą można dosłownie zobaczyć. I to właśnie sprawia, że narzędzie ma szansę stać się punktem odniesienia dla przyszłych projektów badawczych.
Co ciekawe, atlas nie został stworzony wyłącznie dla zawodowych historyków. Skorzystają z niego również studenci, nauczyciele czy pasjonaci historii, którzy chcą lepiej zrozumieć, jak wyglądało życie w Królestwie Polskim w XIX wieku. To także świetne wsparcie dla edukacji – zarówno tej akademickiej, jak i szkolnej. Dzięki interaktywnym mapom można łatwiej zobaczyć, jak zmieniała się struktura społeczna czy gospodarcza regionów. Można więc powiedzieć, że projekt łączy naukę z popularyzacją historii w sposób, który do tej pory był w Polsce rzadko spotykany.
Warto zauważyć, że jednym z najciekawszych aspektów projektu jest zastosowanie technologii GIS, czyli systemów informacji geograficznej. Dzięki nim badacze mogą analizować zarówno całe gubernie, jak i pojedyncze powiaty, co otwiera zupełnie nowe możliwości lokalnych analiz. Olsztyńscy naukowcy opracowali precyzyjne mapy podziałów administracyjnych Królestwa Polskiego z obliczoną powierzchnią każdej jednostki – coś, czego do tej pory w tej skali po prostu nie było. Do projektu włączyli się też eksperci z Uniwersytetu Jagiellońskiego, dr hab. Konrad Wnęk i dr hab. Lidia Zyblikiewicz, którzy zadbali o standaryzację danych demograficznych zgodnie z międzynarodowymi normami naukowymi. To pokazuje, że całość ma nie tylko wartość lokalną, ale również trzyma światowy poziom.
Źródło: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Czytaj też: Polscy naukowcy przeprowadzili pionierski innowacyjny zabieg u nastolatka
Grafika tytułowa: Andrew Neel / Unsplash
